هدف: با توجه به مطالعات گذشته مبنی بر اینکه بعد از اعمال قانون ساربنز آکسلی (2002) در امریکا و به موازات آن، آیین نامه ی حاکمیت شرکتی در ایران، مدیران شرکت ها از مدیریت سود حسابداری به مدیریت واقعی سود روی آورده اند؛ بنابر این گفتنی است انحراف از فعالیت های واقعی شرکت با هدف مدیریت واقعی سود، در پیش بینی خطر سقوط قیمت سهام در شرایط کاهش قدرت پیش بینی کنندگی مدیریت سود با اقلام حسابداری، نقش فزاینده ای خواهد داشت. روش: از این رو، در پژوهش حاضر، تأثیر متمایز انحراف از فعالیت های واقعی و مدیریت واقعی سود در خطر سقوط قیمت سهام در دوره ی بعدی با روش مدیریت واقعی سود مطالعه شده است. نتایج: نتایج نشان داد انحراف فعالیت های واقعی شرکت در مقایسه با میانگین صنعت مربوط به طورمستقیم، در خطر سقوط آتی قیمت سهام تأثیر دارد. در پژوهش حاضر مطابق با پژوهش های گانی (2010) و روی چوداری (2006) از رویکرد سال-شرکت های مظنون به مدیریت سود برای شناسایی شرکت هایی استفاده شد که انحراف از فعالیت های واقعی آنها با هدف مدیریت واقعی سود بوده است. نتایج نشان داد شرکت های با مدیریت واقعی سود فزاینده، افزایش زیادی را در سقوط قیمت سهام خود در سال آینده تجربه می کنند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر چرخه عمر واحد تجاری بر مدیریت سود از طریق فعالیت های واقعی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. جهت دستیابی به این هدف با استفاده از روش غربالگری، 70 شرکت از جامعه پژوهش به عنوان نمونه انتخاب و موردبررسی قرار گرفتند. چرخه عمر واحد تجاری به سه مرحله رشد، بلوغ و افول تفکیک شده است. فرضیات فرعی پژوهش بر اساس شاخص های سنجش مدیریت سود از طریق فعالیت های واقعی تدوین و به کمک رگرسیون چندگانه مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد مدیریت شرکت در مرحله بلوغ، از طریق هزینه تولید غیرعادی دست به مدیریت سود می زند. همچنین شرکت های در حال افول در سال های پایانی عمر شرکت از طریق جریان های نقدی عملیاتی غیرعادی، دست به مدیریت سود می زنند و این موضوع، به این معنی است که هر چه شرکت به سال های پایانی عمر خود نزدیک تر می شود، از جریانات نقدی عملیاتی بیشتر از سایر موارد مدیریت سود واقعی استفاده می کند.

سرمایه گذاران و دیگر کاربران زمانی می توانند از سودهای شرکت برای تصمیم های سرمایه گذاری و پیش بینی جریان های نقدی و سودهای آینده به طور صحیح بهره گیرند که سودهای شرکت بر مبنای عملکرد مالی واقعی شرکت و نه بر اساس اعمال نظر مدیریت در استفاده از روش های حسابداری، گزارش شده باشد. استانداردهای حسابداری به مدیران اجازه می دهد که طیف وسیعی از اختیارات را در انتخاب روش های مختلف حسابداری برای محاسبه سود در اختیار داشته باشند البته ممکن است مدیران از تمام این اختیارات برای تحقق اهداف شرکت استفاده نکنند. لذا هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی مدیریت سود واقعی در آستانه مقادیر حساس سود می باشد و با استفاده از داده های 148 شرکت به عنوان نمونه پژوهش در دوره زمانی بین سال های 1391 الی 1398 انجام شده است. نتایج پژوهش نشان داد در شرکت های مظنون به مدیریت سود در آستانه سود صفر، جریان های نقدی عملیاتی غیرعادی و هزینه های اختیاری غیرعادی به طور معنی داری کمتر از سایر شرکت ها و در شرکت های مظنون به مدیریت سود در آستانه سود صفر، هزینه های تولید غیرعادی به طور معنی داری بیشتر از سایر شرکت ها است. در شرکت های مظنون به مدیریت سود در آستانه سود پیش بینی شده، جریان های نقدی عملیاتی غیرعادی و هزینه های اختیاری غیرعادی به طور معنی داری کمتر از سایر شرکت ها است.

با افزایش قابلیت مقایسه اطلاعات حسابداری به دلیل احتمال بیشتر کشف مدیریت سود تعهدی توسط حسابرسان و نهادهای قانونی، مدیران در بکارگیری این روش مدیریت سود با ریسک زیادی مواجه می گردند. بنابراین انتظار می رود که استفاده از این روش را کاهش داده و در مقابل، روش های مدیریت واقعی سود را جایگزین دستکاری اقلام تعهدی کنند. بر پایه این استدلال، پژوهش حاضر به بررسی تاثیر قابلیت مقایسه صورت های مالی بر مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی و مدیریت سود واقعی شرکت ها می پردازد. فرضیه های تحقیق نیز با استفاده از نمونه ای متشکل از 85 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1390 تا 1394 و با بهره گیری از الگوی رگرسیون چند متغیره مبتنی بر تکنیک داده های تابلویی مورد آزمون قرارگرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که قابلیت مقایسه اطلاعات حسابداری، موجب کاهش مدیریت سود مبتنی بر اقلام تعهدی و در مقابل، افزایش مدیریت واقعی سود می شود. به بیان دیگر، با افزایش قابلیت مقایسه صورت های مالی مدیران روش های مدیریت واقعی سود را جایگزین دستکاری اقلام تعهدی می کنند.

نتیجه برخی پژوهش ها نشان می دهد مدیران با استفاده از افشای پیچیده و طولانی، برخی از اطلاعات موردنظر خود را از نظر سرمایه گذاران و سایر ذی نفعان مخفی نگه می دارند تا اخبار بد یا عملکرد بد آن ها در گزارش های شرکت به سادگی مشخص نشود. مدیران شرکت هایی که مبادرت به مدیریت سود کرده اند نیز با وجود اینکه اخبار خوبی را افشا می کنند، انگیزه دارند که ابزارهای دسترسی به این اخبار را مخفی نگه دارند. به عبارت دیگر زمانی که مدیران اقدام به مدیریت سود می کنند، تلاش می کنند گزارش ها را با خوانایی کمتری ارائه کنند تا تشخیص رفتار آن ها در مدیریت سود دشوار باشد. این مقاله به بررسی تاثیر مدیریت سود واقعی بر خوانایی گزارشگری مالی می پردازد. در این راستا، برای سنجش خوانایی از دو شاخص فلش دیانی (دیانی، 1369) و شاخص طول سند و برای اندازه گیری مدیریت سود واقعی، مانند تحقیقات کوهن و زاروین1 (2008) از سه معیار جریان نقدی عملیاتی غیرعادی، تولید غیرعادی و هزینه های اختیاری غیرعادی استفاده شده است. فرضیه های تحقیق با استفاده از نمونه ای متشکل از 57 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1384 تا 1394 و با بهره گیری از الگوی رگرسیون چندمتغیره مبتنی بر تکنیک داده های تلفیقی مورد آزمون قرار گرفت. تمرکز این پژوهش بر روی خوانایی گزارش فعالیت هیأت مدیره شرکت ها می باشد. نتایج مقاله حاضرنشان می دهد مدیریت سود واقعی بر خوانایی گزارشگری مالی شرکت ها تأثیر معناداری دارد به این معنی که شرکت ها در هر سال مالی که اقدام به مدیریت سود واقعی نمایند، گزارش سالانه خود را در آن سال با خوانایی کمتری منتشر می کنند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.